PANDEMİ VE TOPLUMSAL DEĞİŞİM

Pandemi bir anda toplumsal pratiklerimizi köklü bir biçimde dönüştürdü. Bu dönüşüme ilişkin kısa bir değerlendirme yapalım.

İnsanların bu dünyayı anlamlandırırken en az kültür ve dil kadar yaygın kullandıkları bir şey daha var ki bana göre bu, kavramlardır.

Kısa bir zaman öncesine kadar “yeni normal” kavramıyla hiç tanışmamıştık. Kavramların izini takip ettiğinizde aslında toplumsal değişmeyi de takip edersiniz. Yeni Normal kavramı da covid-19 süreci ile gerçekleşen toplumsal değişmeyi ifade eder.

Bir başka örnek verelim. 20. Yüzyıla ait müteşebbis kavramı ile bugünün girişimcilik kavramlarını düşünün. Üretim faktörlerini bir araya getirerek risk alan kişi olarak tanımlanan müteşebbis kavramından 21. Yüzyılın girişimcilik ekosistemine… Üstelik girişimcilik kavramının nasıl kurumsallaştığını ve bir ekosistem haline geldiğini hep birlikte görüyoruz.

20. yüzyıldaki birçok kavram bugün yerini yeni kavramlara bıraktı. Artık sadece ürün ve hizmet değil müşteriler için deneyim tasarlanıyor. Ve bu deneyim yolculuk metaforuyla anlatılıyor. Ve bu yolculuk eş zamanlı olarak birden fazla kanalda takip ediliyor. Vatandaş yerine netandaş var. e-kabileler var. Üstelik bu kavramlarda ülkemizde yakın zamanlarda gündeme gelse dahi epeydir toplum bilimciler bu kavramlar üzerinde tartışıyorlar.

20. yüzyılın kavramları ve iş yapma biçimleriyle bugün başarılı olabilmek neredeyse imkânsız.

Görüldüğü gibi bir değişim her zaman söz konusu. Neler değişiyor? Değerler, normlar, iş yapma biçimleri, anlayışlar… Yine pandemiden önce maskesiz dolaşmak normlara uygun bir davranıştı ve normal olarak tanımlıyorduk. Bugün ise maskesiz dolaşmak normlara uygun değil. Anormal bir davranış olarak görüyoruz.

Covid_19 salgınının getirdiği en önemli değişim bence insanlığın risk algısını değiştirmesi oldu. İş dünyası teknolojinin de yardımıyla iş sürekliliğini sağlamaya ve geliştirmeye çalışıyordu. Şimdi ise üstelik teknolojik olmayan bir nedenle sadece iş sürekliliği değil sosyal yaşamın sürekliliği de olumsuz etkilendi. Ayrıca alışkanlıklar da değişti. Görüyorsunuz bulaş riskinden dolayı hastaların hastane gitme sebepleri de değişiklik gösterdi. Bu süreçte aile hekimlerinin de yoğunlukları arttı.

Bu nedenle artık riskler yeniden tanımlanacak. Ve tanımlanan risklerin ışında yeni organizasyonel yapılar, ürün ve hizmetler, iş yapma biçimleri, yeni normal kavramının içini dolduracak. Ve hatta yeni normal kavramını değişime uğratacak.

Herkesin söylediği bir cümle var. Her krizin içerisinde fırsatlar vardır. Benim bu alanda toplum analizim şöyle. Her krizin içerisinde açığa çıkmayı bekleyen bir enerji potansiyeli vardır. Bu enerjiyi hissetme, öngörme, hazırlıklı olma anlamında toplumda 3 grup tanımlıyorum. Birinci grup öncüler; organizasyon yapılarıyla, içgörüleriyle, risk tanımlamalarıyla bu enerjiyi hisseden ve olası senaryolara hazırlıklı olan kurumsal yapılar. 2. Grupta Fırsatları yakalayanlar var. Bu gruptakiler uyumlanma yetenekleri, imkanları, açığa çıkan fırsatları görme ve ticarileştirme kapasiteleri olanlardan oluşuyor. 3. Grupta ise takip edenler var. Belirsizliğin ortadan kalkmasını bekleyen, gerekli organizasyonel hazırlıkları olmayan, imkân ve şartlar oluştuğunda, 1 ve 2. Gruptakilerin açtığı yola kitlesel yönelim gösteren gruplar.

Covid 19’ dan önce de dünyanın artan nüfus, dünya genelinde ortalama yaşam süresinin artması, göçler, sağlık bakım maliyetleri vb nedenlerle kronik hastalıklar, sağlığa erişim zorlukları, artan sağlık harcamalarını yönetme gibi zorlukları bulunmaktaydı.

Bununla birlikte yapay zeka, makine öğrenmesi, artırılmış gerçeklik, hologram teknolojileri, IOT, telemedicine vb. birçok teknoloji kullanılarak sağlık sistemlerinin bu sorunlarına çözümler aranıyordu.

Salgının yaygınlığı, tehdidin sosyo ekonomik boyutları düşünüldüğünde bu alanlarda yapılan çalışmaların trend olması, toplum tarafından kabul edilmesi daha kolay olacaktır.

Özetle değişimin hızı artıyor. Değil oyunun kuralı belki de oyunun kendisi değişecek. Bu durumu kavrayacak bir anlayış geliştirmek oyuna nasıl dahil olacağımızı da belirleyecektir.